همه ما با شنیدن میلگرد ناخودگاه ذهن افراد به سوی ساختمان ها می رود که یکی از اصلی ترین مصالح مورد نیاز در ساختمان است، اما میلگرد در صنایع دیگر، جهت ساخت قطعات صنعتی نیز کاربرد فراوان دارد که در این نوشتار تصمیم داریم به بررسی مشخصات فنی و کاربرد انواع میلگرد و موارد ذیل بیشتر اشاره نماییم:

میلگرد چیست؟

تاریخچه استفاده از میلگرد در ساختمان
کاربردهای میلگرد
کاربرد میلگرد در صنعت ساختمان
کاربرد میلگرد در صنعت
تفاوت میلگرد ساختمانی و صنعتی

میلگرد چیست؟

میلگردها محصولی فولادی است و یکی از رایج ترین محصولات نهایی خط نورد گرم است که نقش مهمی در ساختمان سازی دارد و استحکام سازه های بتنی بستگی به میلگرد مصرفی در این حوزه دارد چرا که مقاومت کششی پایین بتن بارها موجب فروپاشی ساختمان پس از وقوع حوادث از جمله زلزله می باشد. برای اینکه میلگرد درگیری بهتری با بتن ایجاد کند و از شکستگی بتن در طولانی مدت کاسته گردد، میلگرد را بصورت آجدار تولید می کنند. و استفاده در ساختمان موجب می گردد در هنگام وقوع زلزله مانع از ترک خوردگی و شکستگی در صفحات افقی بتن شود.

تاریخچه استفاده از میلگرد در ساختمان

از قرن ۱۸ میلادی فردی به نام جوزف لوئیس از میله های فلزی در بتن استفاده کرد، قبل از آن بتن و سنگ و آجر شاکله اصلی سازه ها بود، این میله ها باعث افزایش مقاومت بتن می شدند و موجب می شد سازه با مقاومت بالا در برابر نیروهای کششی و فشاری ساخته شوند، و پس از آن استفاده از میلگرد در ساختمان سازی بیشتر و بیشتر شد و سال ها طول کشید تا به استانداردهای فعلی برسد.
استانداردهای متفاوتی در کشورهای مختلف برای تولید میلگرد وجود دارد که در کشور ایران سهم زیادی از تولید این آرماتور در کارخانه ذوب آهن می باشد که با استانداردهای روسی مطابقت دارد، و تا قطر ۴۰ میلیمتر می رسد.

کاربردهای میلگرد:

میلگردها دارای انواع مختلف و خواص متفاوتی می باشند که با توجه به خواص آن دو کاربرد اصلی بشرح ذیل را دارند:

صنعت ساختمان
صنایع دیگر
کاربرد میلگرد در صنعت ساختمان

میلگرد ساختمانی یا آجدار جهت استحکام بخشی به بتن استفاده می گردد، قابل ذکر است بتن به تنهایی دارای استحکام بسیار بالایی است اما در بر خورد با نیروهای کششی، مقاومت پایینی را نشان می دهد در نتیجه در ساختمان ها به تنهایی نمی توان از بتن استفاده کرد و باعث کاهش مقاومت ساختمان در مقابل تنش های اعمالی می شود، و جهت مقاوم سازی از میلگرد استفاده می گردد. جالب است بدانید وجود دندانه ها و آج ها بر روی میلگردها موجب افزایش چسبندگی و اصطکاک فولاد و بتن می شود که یکی از تفاوت های میلگرد صنعتی و ساختمانی محسوب می گردد.

کاربرد میلگرد در صنعت

میلگرد صنعتی همان طور که از نامش مشخص است در سازه های صنعتی استفاده می گردد، و در دسته میلگرد ساده قرار می گیرند و سطحی صاف و بدون عاج را دارند.این نوع میلگرد در سایزهای مختلف تولید و به بازار عرضه می گردد و از گرید A۱ و با قطر ۶ تا ۲۰۰ میلی متر و مقاومت کششی ۳۶۰ نیوتن بر میلی متر مربع و مقاومت تسلیم ۲۴۰ نیوتن بر میلی متر مربع موجود می باشد و در صنعت های زیر استفاده فراوان دارند:

تولید ماشین آلات کشاورزی
صنعت خودروسازی
تجهیزات کشاورزی
تولید پیچ و مهره
تولید اتصالات
تولید شفت

تفاوت میلگرد ساختمانی و صنعتی

انواع میلگردها با وجود داشتن شباهت های فراوان دارای تفاوت بسیاری زیادی می باشند:

۱- شکل ظاهری

به طور کلی این مقطع در دو نوع آجدار و ساده تولید می گردد که نوع آجدار آن همان طور که از نامش مشخص است دارای آج و ناهمواریهایی در سطح آن می باشد که به آن آج گفته می شود و نوع ساده آن دارای سطحی صاف و بدون آج می باشد که مطابق با استاندارد روسی دارای ۴ دسته کلی A۳ ، A۲ ، A۱ ، و A۴ می باشد که هریک از نظر شکل ظاهری، خواص مکانیکی و شیمیایی آن متفاوت می باشد که میلگرد A۱ جزء ساده و بقیه در دسته آجدار قرار دارند، بنابراین میلگرد ساده در صنعت و میلگرد آجدار اغلب در ساختمان سازی کاربرد دارد.

۲-ترکیب شیمیایی

یکی دیگر از تفاوتهای میلگرد ساختمان یو صنعتی مربوط به ترکیبات شیمیایی آنهاست و برای تولید میلگردهای ساختمانی از آلیاژ ST۳۷ استفاده می گردد و با توجه به اینکه حوزه کاربرد فراوان یندارد به همین دلیل تنوع آلیاژی بالایی ندارد اما از آنجاییکه میلگردهای صنعتی کاربرد فراوانی دارند مقدار عناصر آلیاژی و مقدار کربن به کار برده شده برای آن تنوع بیشتری دارد . برخی از فولادهای مورد استفاده در تولید میلگردهای صنعتی شامل فولادهای عملیات حرارتی، فنر، انواع استیل بگیر، نگیر، نسوز و … می باشد که با توجه به نیاز انتخاب می شوند.

۳-خواص مکانیکی

از تفاوت های دیگر بین میلگردها می توان به تفاوت در خواص مکانیکی آن اشاره نمود و نوع آلیاژ به کار برده شده در تولید آن موجب تعیین خواص مکانیکی میلگردهای می شود، در میلگردهایی که در ساخت و ساز به کار گرفته می شود باید خواصی مانند مقاومت در برابر کشش و سختی وجود داشته باشد و خواصی مانند قابلیت خم کاری و وجود انعطاف پذیری آن دارای اهمیت نیست.
اما در خواص مکانیکی میلگردهای صنعتی بالا بودن استحکام، خم شدگی، انعطاف پذیری و قابلیت ماشین کاری بسیار مهم است.

۴- تفاوت از نظر قطر و سایز

سایز میلگرد در واقع همان قطر میلگرد است و با آمدن نام میلگرد پس از آن سایز میلگرد آورده می شود بعنوان مثال میلگرد ۱۲، میلگردهای مورد استفاده در ساختمان سازی بین ۸ تا ۳۲ میلی متر می باشد در حالی که سایز میلگردهای مورد استفاده در صنعت تنوع بالاتری دارد و می توان در سایزهای بیش از ۳۲ میلی متر خریداری کرد.
تولیدکنندگان، بر اساس سایز میلگرد ساده و آجدار، آن‌ها را به صورت شاخه یا کلاف در بازار عرضه می‌کنند. میلگردهایی با سایزهای کمتر از ۱۲ میلی‌متر به صورت کلاف و میلگردهای با سایزهای بالاتر، به صورت شاخه‌ای به فروش می‌رسند. با دانستن سایز میلگرد و مقایسه وزن میلگرد خریداری شده با وزن استاندارد آن در جدول اشتال، می‌توان به کیفیت کالای خریداری شده پی برد، به این صورت که هرچقدر وزن میلگرد خریداری شده به وزن استاندارد نزدیکتر باشد، میلگرد کیفیت بالاتری دارد. در حال حاضر میلگرد ذوب آهن اصفهان بالاترین کیفیت را در بین میلگردهای موجود در بازار آهن و فولاد ایران دارد. بنابراین قیمت میلگرد ذوبی نسبت به سایر رقبا در بازار بیشتر است.